Tekst o gen. Stanisławie Wróblewskim kończy opowieść Karola de Ślepowron-Wróblewskiego herbu Ślepowron, Sekretarza Zarządu Oddziału Związku Szlachty Polskiej w Toruniu o krewnym. Pierwsza część dostępna jest tutaj >>> , druga zaś tutaj >>>.
Notatki biograficzne gen. dyw. Stanisława Ślepowron Wróblewskiego autor sporządził celem przypomnienia i upamiętnienia postaci Generała.
Stanisław Andrzej Ślepowron Wróblewski (1868-1949). Generał Wojska Polskiego. Przyczynek do biografii. Część III – Druga Rzeczpospolita i czasy późniejsze (1920-1949).
Po awansie na stopień generała dywizji (grudzień 1924 r.) Stanisław Andrzej Ślepowron Wróblewski zostaje mianowany na dowódcę 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie, którą dowodzi do 28.05.1926. Z tym bowiem dniem obejmuje funkcję Dowódcy Okręgu Korpusu Nr 5 w Krakowie i pełni ją aż do przeniesienia w stan spoczynku. W międzyczasie, 5 lutego 1926 r., zostaje powołany na członka Sądu Honorowego dla Generałów, uczestnicząc w procesie karnym jako asesor generała Michała Żymierskiego. Przebieg służby, awanse, pełnione funkcje dowódcze są do wglądu w teczce personalnej gen Stanisława Wróblewskiego zasobów Wojskowego Biura Historycznego w Warszawie (dostępna tutaj >>>).
Przewrót Majowy 1926 r.
Okres służby wojskowej gen. St. Wróblewskiego w czasie pokoju przepada na tzw. „Przewrót majowy”, kiedy to doszło w Warszawie i po za nią do bratobójczych walk.
Wydarzenie, jakim był Przewrót Majowy w 1926 r., miał bezsprzeczny wpływ na dalszą karierę wojskową generała.
Pierwsze lata po odzyskaniu niepodległości zaowocowały powstaniem całej gamy ugrupowań politycznych, które z biegiem lat często się radykalizowały i polaryzowały w swoich poglądach. Zdawał sobie sprawę z tego minister spraw wojskowych w rządzie W. Witosa, gen. Stanisław Szeptycki, wydając rozkaz zakazu działalności politycznej oficerom i urzędnikom wojskowym, z czasem wycofując się z niego. Przed oraz w trakcie Przewrotu Majowego nieliczni wyżsi dowódcy wojskowi zaangażowani politycznie w ciągły spór i kryzys rządowy przyjmowali radykalne stanowiska, co skutkowało walkami ulicznymi w Warszawie oraz wysyłaniem transportów wojskowych do stolicy celem wzięcia udziału w bratobójczej walce, co widać wyraźnie w dokumentach historycznych. Jest jednak niezaprzeczalnym faktem to, że wykonujący rozkazy dowódcy jednostek liniowych krytycznie podchodzili do zaogniania sytuacji, lawirując i meandrując pomiędzy zantagonizowanymi stronami sporu. Do tych dowódców należał nie wątpliwie dowódca 7 D.P. gen. dyw. Stanisław Wróblewski, zbywając rozkazy dowódcy Okręgu Korpusu w Łodzi gen. Junga zaangażowanego osobiście w konflikt, czy też gen. broni Szeptyckiego z Krakowa, wydającego rozkaz aresztowania gen. St. Wróblewskiego blokującego w Częstochowie linie kolejowe w kierunku Warszawy.
W sytuacji potęgującego się kryzysu i konfliktu gen. St. Wróblewski wprowadza na podległym obszarze stan wojenny.
Dowodzona przez gen. St. Wróblewskiego 7 D.P. podlegała rozkazom dowódcy Okręgu Korpusu IV w Łodzi gen. dyw. Władysławowi Jungowi, który opowiedział się po stronie Prezydenta Wojciechowskiego i rozkazów Ministra Wojny gen. Juliuszowi Tarnawa Malczewskiego. Jednak 13 maja dochodzi w Łodzi do „małego zamachu stanu”, dowódca 10 dywizji piechoty generał Stanisław Oktawiusz Nałęcz Małachowski opanował Łódź , pozbawił stanowiska i uwięził dotychczasowego dowódcę Okręgu Korpusu Nr IV gen. Wł. Junga, wojewodę L. Darowskiego oraz wysłał posiłki Marszałkowi Piłsudskiemu. Odmienna sytuacja zaszła w Krakowie (tam dowódca Okręgu Korpusu V w Krakowie gen. dyw. Mieczysław Kuliński, wespół z gen. broni Stanisławem Szeptyckim mianowanym przez prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego dowódcą wojsk wiernych rządowi poza stolicą Polski, stał się motorem organizowania wojskowych transportów wojskowych dla wsparcie wojsk rządowych). Również identyczna sytuacja powstała w Okręgu Korpusu X w Przemyślu, dowodzonym przez gen. Wacława Farę. Należy stwierdzić, że decyzje podjęte przez dowódców wojskowych w terenie , nie licząc osób zaangażowanych bezpośrednio w konflikt i spór polityczny z Marszałkiem były raczej wyczekujące na rozwój wydarzeń. Wynik Kryzysu Majowego spoczywał na barkach podjętych stanowczych decyzji i wykonanych sprzecznych rozkazów przez podwładnych.
Ze sprawozdania można wnioskować, że generał St. Ślepowron Wróblewski właściwie ocenił sytuację, nie dopuszczając do bratobójczych walk i eskalacji napięć na podległym obszarze. Analizując rozkazy gen. dyw. Wł. Junga dowódcy Okręgu Korpusu IV w Łodzi (któremu podlegał) wraz z Orędziem Prezydenta Wojciechowskiego i rozkazami Min. Wojny gen. Malczewskiego, generał St. Wróblewski wprowadził rozkazem na terenie Częstochowy oraz przyległych powiatach stan wojenny zajmując kluczowe obiekty t.j. węzły kolejowe, składy amunicji i inne obiekty strategiczne.
Z rozkazu Okręgu Korpusu V w Krakowie gen. dyw. Mieczysław Kulińskiego i gen. broni St. Szeptyckiego (mianowanego przez Prezydenta Wojciechowskiego dowódcą wojsk rządowych po za Warszawą) oraz dowódcy Okręgu Korpusu X w Przemyślu gen. Wacława Fary w stronę Warszawy przez Częstochowę wysłano transporty wojskowe do wsparcia wojsk rządowych. Była to między innymi 21 Dywizja Górska generała Andrzeja Galicy (w czasie wojny z bolszewikami przełożonego gen. St. Wróblewskiego), dywizja w której St. Wróblewski dowodził jedną z dwóch brygad górskich. Trzeba nadmienić , że gen. broni St. Szeptycki wydał rozkaz generałowi A. Galicy aresztowania gen. St. Wróblewskiego, który nie został jednak wykonany.
Dochodzi do dość dramatycznych wydarzeń: rozkaz Szeptyckiego, telefon Marszałka Piłsudskiego do gen. Galicy, któremu Marszałek nakazuje podporządkować się gen. St. Wróblewskiemu, poufne rozmowy generałów Galicy i Wróblewskiego 15 maja o godz. 8.00 wynikiem których ma być przejście gen. Galicy na stronę Marszałka oraz cofnięcie transportów wojskowych do miejsc stałej dyslokacji. Powyższe uzgodnienia między obu generałami – Galicą i Wróblewskim – wygaszają zarzewie bratobójczych walk w Częstochowie oraz powodują szybkie zmiany na stanowiskach dowódców Okręgów Wojskowych. Dnia 28 maja zdymisjonowany zostaje dowódca Okr. Korpusu V w Krakowie gen. Mieczysław Kuliński oraz odsunięty od wydawania wszelkich rozkazów gen. broni St. Szeptycki, identyczna sytuacja powstaje w Przemyślu, gdzie zdymisjonowano generała Wacława Farę. Na ich miejsce awansowano jako nowych dowódców Okręgów: w Krakowie gen. St. Wróblewskiego, a w Przemyślu gen. Andrzeja Galicę.
Duży udział w zatrzymaniu na bocznicach transportów wojsk rządowych w Częstochowie mieli częstochowscy kolejarze i organizacja Strzelca, a także inne organizacja paramilitarne. W sprawozdaniu i innych dokumentach generała Wróblewskiego odnotowano w okresie zajść wzrost działalności organizacji komunistycznych oraz niepewną sytuację na granicy z Niemcami, włącznie z meldunkami o podejrzanych ruchach nieznanych formacji niemieckich po drugiej stronie.
Sprawozdanie dowódcy 7 Dywizji Piechoty gen. dyw. Stanisława Ślepowron Wróblewskiego do pełniącego obowiązki dowódcy Okręgu Korpusu IV w Łodzi (po aresztowaniu gen. Junga) generała Stanisława Oktawiusza Nałęcz Małachowskiego i inne dokumenty są dostępne w zbiorach Instytutu Józefa Piłsudskiego w USA tutaj >>>.
Sprawozdanie gen. dyw. St. Wróblewskiego dowódcy 7 D.P. z przebiegu Przewrotu Majowego w Częstochowie (pierwsza strona).
W dniu 28 maja dochodzi do dymisji dowódcy Okręgu Korpusu V w Krakowie gen. Mieczysława Kulińskiego oraz odsunięcia od wydawania rozkazów wojskowych gen. broni St. Szeptyckiego. Tego samego dnia na dowódcę Okręgu Korpusu V w Krakowie zwierzchnie władze wojskowe w Warszawie mianują gen. dywizji Stanisława Ślepowron Wróblewskiego. W trakcie jej pełnienia generał aktywnie uczestniczy jako zwierzchnik w sił zbrojnych w codziennym ich kierowaniu oraz w życiu Krakowa i całego regionu. Funkcję generał Wróblewski sprawuje do 20 maja 1930 r., czyli do chwili przejścia na emeryturę.
źródło: https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/60529:1/
W stanie spoczynku
Z dniem 31 sierpnia 1930 r. przeniesiony zostaje na własną prośbę w stan spoczynku. W trakcie służby otrzymuje m.in. odznaczenia: Order Wojenny Virtuti Militari (VM V klasy), Order Odrodzenia Polski Polonia Restituta 3 kl., Krzyż Komandorski Orderu „Odrodzenia Polski”, Krzyż Walecznych (dwukrotnie), francuską Legię Honorową.
Po przejściu na emeryturę wojskową generał zamieszkał wraz z żoną na stałe w Warszawie. Po upadku Powstania Warszawskiego przeszedł przez obóz w Pruszkowie, razem z byłym swym przełożonym z czasów kampanii z Bolszewikami i późniejszym kolegą, gen. Andrzejem Galicą, po przejściu obozu przeniósł się do Krakowa. Latem 1945 r. powrócił z żoną do Warszawy, zmarł 14 lipca 1949 r., pochowany został wraz z żoną na Wojskowych Powązkach (kwatera 20, rząd 7, grób 22) w bliskim sąsiedztwie kwater Powstańców Warszawskich. Małżeństwo Gizeli i Stanisława Wróblewskich nie zostawiło potomków.
Warto wspomnieć, że w sąsiedniej alejce w Rzędzie 8 , grób 22 pochowany jest kuzyn Stanisława, również generał W.P. Jan Karol Wróblewski z małżonką.
Miejsce spoczynku gen. dywizji Stanisława Wróblewskiego wraz z małżonką , cm. Wojskowy Powązki w Warszawie.
